Op 6 maart vielen mij twee berichten op: ‘Vraag niet te veel van Kunst.’ Kopte de Volkskrant naar aanleiding van het advies ‘Cultuur Herwaarderen’ van de Wetenschappelijke Raad van het Regeringsbeleid. “Er is te veel gekeken naar de sociale en economische effecten van kunst. Cultuur zou te veel verantwoording af moeten leggen in termen van maatschappelijk nut. “ Die zelfde dag werd ook werd de jaarlijkse ranglijst van meest leefbare steden gepubliceerd door Mercer. Amsterdam staat op de elfde plaats van 440 steden. Experts beweren naar aanleiding van dit onderzoek op NU.nl dat leefbaarheid vooral een gevoel is.
De lijst van Mercer wordt gebruikt door bedrijven om werknemers financieel te compenseren als ze in een stad met een ‘lage’ leefbaarheid gaan werken. Een financiële compensatie voor negatieve emoties. Een uitgebreid onderzoek, dat blijkbaar door veel grote bedrijven wordt gebruikt. Er zit een vreemde tegenstrijdigheid in deze berichten. Blijkbaar kan de overheid het effect van kunst alleen op sociaal economische factoren meten, terwijl ‘leefbaarheid’ door bedrijven wel gezien wordt als een reële grond voor compensatie.
De lijst van factoren waar Mercer mee werkt is uitgebreid. De 10 factoren zijn echter allen het resultaat van lange termijn investeringen, waar de overheid vaak een grote rol in gespeeld heeft:
1 Politiek en social milieu (politieke stabiliteit, misdaad, rechtshandhaving etc.)
2 Economisch milieu (valuta exchange regels, bancaire diensten services)
3 Socio-culturele omgeving (media beschikbaarheid en censuur, beperkingen op individuele vrijheid)
4 Medische en gezondheidsfactoren (medische faciliteiten, riool, luchtkwaliteit etc.)
5 Scholen en educatie (standaard en beschikbaarheid internationale scholen)
6 Publieke diensten en transport (elektriciteit, water, vervoer en verkeer etc)
7 Recreatie (restaurants, theaters, bioscopen, sport etc)
8 Consumptie goederen (beschikbaarheid van eten en consumptie artikelen, etc)
9 Wooncomfort (huur huizen, huishoudartikelen, meubels, onderhoudservices)
10 Natuur en klmaat (klimaat en kans op natuur rampen)
Iets om over na te denken. In hoeverre wil je het nut van kunst en cultuur kunnen meten? En waar zou je dan op kunnen meten? Volgens mij niet alleen op sociaal economisch nut, maar juist op gevoel, zoals leefbaarheid. Ook een interesante vraag voor samenwerkingen tussen profit en non-profit organisaties, aangezien in profit organisaties vaak scherper afgerekend wordt op cijfers.
Ik ben benieuwd naar jullie mening.
Categories: Cultuur, geld, Onderzoek, Vraag
Comments: 16 Comments
Comments
Comment by Katja Staring on 10 April 2015 8:33 pm
Ha Ilonka, ik mis eigenlijk in het rijtje van Mercer nog een elfde punt voor leefbaarheid, zowel in een woonomgeving als in een bedrijf: die van de communicatie, interactie, oprechte wederzijdse belangstelling, warmte en het gevoel 'ergens bij te horen' (community). Dat is op een plek waar je woont of werkt behoorlijk belangrijk voor je algemeen welbevinden. Als dat namelijk in de haak is, zal iedereen daar ook in willen investeren en bijdragen.
Comment by Ilonka on 10 April 2015 8:41 pm
Je hebt gelijk Katja. Dat zijn de factoren die er echt voor zorgen dat je je ergens welkom voelt! Maar die hangen ook af van je eigen houding en bereidheid tot interactie, dus is het nog moeilijker om ze objectief te meten.
Comment by Hanneke de Bruin on 10 April 2015 9:47 pm
Het maatschappelijk nut van kunst lijkt mij onbetwist. Dat je de nutsmaat wilt meten zorgt o.m. voor acceptatie t.a.v subsidieverstrekking. De kosten en baten van kunst (denk aan export van DJ, Dutch design) laden de economische component. Wat betreft de sociale component is het lastiger. Hierbinnen vallen ook de minder goed meetbare 'zachte onderdelen. Maar die zijn minstens zo relevant. Tolerantie, verbroedering, begrip, saamhorigheid, didactiek.... Zonder de kunst verschraalt dit alles. Zoals je geluk kunt meten met enquete achtige vragen en referenties kun je dit ook voor kunst beschouwing meten. Ik ben er voor. Al was het maar ook de kraan ri cultuur weer open te draaien
Comment by Ilonka on 10 April 2015 10:33 pm
Daarom verbaasde mij het bericht in VK ook zo. Maatschappelijk nut is blijkbaar een heel nauw begrip.
Comment by Ilonka on 13 April 2015 8:20 am
Ook interessant in dit kader: http://www.eur.nl/erasmusacademie/kennisbank/blog/cultureel_ondernemerschap_en_beschaving/
Comment by Bruno van den Elshout on 17 April 2015 1:11 pm
Ik wissel Cultuur even in voor Kunst en splits die vervolgens in Product (een kunstwerk) en Proces dat tot dat product leidt. In mijn beleving is er buitensporig veel aandacht voor Kunst als Product. En een systematische onderwaardering van Kunst als Proces: iets tot leven brengen. Met als instrumenten: originaliteit, authenticiteit, bezieling, zingeving.
De veranderingen in onze samenleving vragen Juist deze kwaliteiten. Het is interessant te onderzoeken hoe dit scheppende proces een gewaardeerde positie te geven in een zakelijk-maatschappelijke context. Die leunt nu nog gevaarlijk op Excelrealiteiten die geen enkele voeling hebben met de werkelijkheid zoals mensen die ervaren.
Het is even nuttig als aangenaam om op het raakvlak van kunst en maatschappij de smakelijke vruchten te plukken van de synergie die aldaar voor het oprapen ligt.
Zoals Antoine de Saint-Exupery ooit schreef: "Voor wat betreft de toekomst, het gaat er niet om haar te voorspellen maar om haar mede vorm te geven." Het scheppingsproces zoals kunstenaars dat van nature bezigen, is daarbij van onschatbare en maatgevende waarde.
Comment by Bruno van den Elshout on 17 April 2015 1:21 pm
Waarbij: wat een Blaat in dat artikel van de WRR. Verhaal is regel voor regel tegenstrijdig met zichzelf en zijn eigen bedoeling. Met dit soort tot incoherentie geabstraheerde beschouwingen is niemand geholpen die het goed met de wereld voor heeft.
Comment by Marius Hogendoorn on 20 April 2015 12:26 pm
Leuk stukje Ilonka! Het roept bij mij allerlei associaties op. Daarbij is het vooral lastig om mijn 'gevoel' (een sterke affiniteit met jouw pleidooi) af te wegen tegen mijn professionele insteek (wat die eigenlijk als je dit soort conclusies trekt.)
Bij dat gevoel zit namelijk vaak het probleem: als ik zelf mocht kiezen dan wist ik het wel. Maar helaas is de situatie ander: beleidsmakers mogen niet op hun gevoel afgaan maar moeten hun keuzes afwegen op basis van een set indicatoren die in dat specifieke geval relevant zijn. En daar zit dan meteen de crux: wegen, wegen en nog eens afwegen.
Dat begin dan in de eerste plaats met afbakenen van de groep waarover je spreekt of waarvoor je het doet. Bij dat Mercer onderzoek zijn dat expats en de vraag komt dan meteen op: hoe specifiek zijn die? Op welke punten wijken de factoren die zij in hun oordeelsvorming betrekken af van wat ik dan voor het gemak maar even 'de gemiddelde burger' noem?
De vraag is uiteindelijk wie voor wie bepaalt welke factoren is bij besluitvorming toe doen. Pas als je dat echt goed (en vooral ook zonder vervuiling van eigenbelang of andere niet ge-expliciteerde bijvoorbeeld politieke factoren) in kaart hebt is het mogelijk om conclusies te trekken.
Hoezeer ik ook meevoel met een opmerking als die van Hetty van der Pennen van De Nieuwe Draai: 'Oude gebouwen geven sfeer en hebben een ziel. Mensen vinden dat prettig.", het blijft voor besluitvorming te vaag.
Het leuke is ook dat in de reactie van Bruno hierboven heel duidelijk zo'n extra factor wordt aangedragen voor de waardering van kunst: de procesfactor. Wezenlijk? Dat hangt er dan helaas weer vanaf in welk kader het besluit wordt genomen.
Een deel van mijn werk is o.a.weer om te kijken hoe de dat vage begrip oprationaliseert. Maar geef toe, als we een fenomeen als 'geluk' proberen te meten moeten we die 'procesfactor' ook wel kunnen temmen.
Waar we wel voor moeten oppassen is dat we met elkaar in gesprek blijven,, Het is mij te eenvoudig om mensen die een andere set criteria hanteren weg te zetten als een groep die het verkeerde met de wereld voorheeft. Het enige waar ik voor probeer te waarschuwen is:
A. bepaal de context van je oordeelsvorming en B wees je zoveel mogelijk bewust van de criteria die daar een rol spelen en C. vind een wijze van 'meten' die de complexiteit van je indicator zoveel mogelijk recht doet.
Comment by Marije van den Berg on 21 April 2015 12:07 pm
Proces, gemeenschapsvorming en "nut" van en met kunst en beleid daaromtrent. Wat een prettige combi om eens op te kauwen! Ga ik eens doen. Eerste gedachte: is het nodig (en zo ja: in hoeverre)om je proces van kunst maken van tevoren te bedenken om te kunnen zeggen: gelukt, dat was nuttig. En zo nee: verantwoord je dan alleen achteraf. En ook dan: wat zijn dan criteria?
En zijn die criteria wellicht ongeveer dezelfde als die we aan democratische processen stellen? Of kent kunst ten diepste andere waarden?
Kauw, kauw :)
Comment by Marije on 22 April 2015 1:25 pm
Ik vind bijvoorbeeld hoe de Veenfabriek te werk gaat, de moeite van het analyseren waard. Binnenkort mooi artikel in de Groene erover, weet ik, komt eraan!
Comment by Ilonka Coenraad on 21 April 2015 8:53 pm
Interessante vergelijking Marije. Democratische processen moeten ook leiden tot resultaten die moeilijk meetbaar zijn. Ik ben benieuwd!
Comment by Bruno van den Elshout on 5 May 2015 6:19 pm
Mooi interview me Joris Luyendijk in Trouw: over hoe overmatig resultaatgericht werken tot a-moreel gedrag leidt. Had je die al gelezen?
http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/3984622/2015/04/28/Het-amorele-systeem-waarin-wij-leven.dhtml
Comment by Annette ter Haar on 11 May 2015 10:16 am
Wat zijn succesvolle vestigingsplaatsfactoren? In de concurrentieslag van stedelijke regio’s in Europa spelen belastingklimaat, een gezonde rechtsstaat, een goed opgeleide beroepsbevolking en een optimale mobiliteit een grote rol. Maar de factor die steeds belangrijker wordt, is de kwaliteit van de binnenstad in combinatie met het omliggende landschap. Binnen de Randstad neemt Leiden daar een unieke positie in: op de fiets ben je vanaf het Leidse centrum binnen een kwartiertje in polder, bij plas of duin. Hoe mooi wil je het hebben?
Comment by Ilonka Coenraad on 13 May 2015 4:04 pm
Had het gezien @Bruno. Uiteindelijk heeft Joris Luyendijk ook onderzoek gedaan: kwalitatief onderzoek. Is de conclusie daarmee dat we het nut van cultuur zeker moeten onderzoeken, maar niet te veel meten.
@Annette, wij wonen goed, dat is duidelijk ;-)
Comment by Ilonka Coenraad on 13 May 2015 4:04 pm
Had het gezien @Bruno. Uiteindelijk heeft Joris Luyendijk ook onderzoek gedaan: kwalitatief onderzoek. Is de conclusie daarmee dat we het nut van cultuur zeker moeten onderzoeken, maar niet te veel meten.
@Annette, wij wonen goed, dat is duidelijk ;-)
Comment by 123Vloerverwarming on 2 August 2022 1:36 pm
Vloerverwarming heating is becoming more and more popular and for good reason. When you decide to build or renovate a home, Vloerverwarming is definitely worth considering. But why is 123vloerverwarming a good choice? For example, what are the advantages and disadvantages of this heating system? What are the costs and what different systems are there? We explain it all in detail below. That way you can make an informed choice.
123vloerverwarming
Post a comment